Asielzoekers en statushouders

Ketenrichtlijn geboortezorg asielzoekers

Onder regie van het Centraal Orgaan Asielzoekers (COA) is in 2016 door verschillende partijen een herziene ketenrichtlijn gemaakt voor de verloskundige zorg aan zwangere asielzoekers. Hierin is opgenomen dat verloskundigen bij 34 weken zwangerschap een MRSA-screening uitvoeren bij de zwangere asielzoeker.  

• Zorg voor zwangere asielzoekers en statushouders

  Zwangere asielzoekers hebben vaak te maken met verloskundige zorg op meerdere plaatsen in Nederland. Dit komt door organisatorische overplaatsingen (COA) en verwijzingen (zorgverleners). De afstemming hiervan moet beter om dubbele zorg of hiaten in de zorg te voorkomen en continuïteit van de zorg te garanderen.  
  Ook voor statushouders is het soms lastig om ingang tot de juiste zorg te vinden. Het hebben van 'korte lijnen' tussen ketenpartners die gecontracteerd zijn voor de zorg op een COA-locatie blijkt een belangrijke factor voor het leveren van goede zwangerschapsbegeleiding en geboortezorg.   

  De zorg voor asielzoekers en statushouders wordt belemmerd door:  

  • een informatie- en kennishiaat over zwangerschap en baring  
  • een informatie- en kennishiaat over de organisatie van de geboortezorg  
  • de taalbarrière  
  • de beperkte financiële middelen  
  • de beperkte mogelijkheden in vervoer 
• Tolken 

  Juist omdat de communicatie bij asielzoeker en statushouders moeilijk verloopt, is het goed om aandacht aan de overdracht te besteden. Door de versnelde afhandeling van de procedures voor asielzoekers, spreken zwangere statushouders onvoldoende Nederlands. Het is daarom lastig om in acute situaties en over intieme onderwerpen goed met de zwangere asielzoeker en statushouder te communiceren. Het is echter cruciaal dat een zorgverlener en patiënt elkaar goed begrijpen. Als een verloskundige een anderstalige cliënt tegenover zich heeft, zal zij inschatten of de taalbarrière het verlenen van adequate zorg in de weg staat. Zo ja, dan schakelt de verloskundige een tolk in. Dat kan een informele tolk zijn, maar soms is de inzet van een professionele tolk noodzakelijk om verantwoorde zorg te kunnen bieden.  

  Bij het maken van deze keus spelen allerlei afwegingen een rol. Het hangt af van het werkveld, de omstandigheden en van de zorgvraag. En natuurlijk van de wens van de cliënt. Wil die zelf iemand meenemen om te tolken en is deze persoon voldoende in staat om de klachten van de cliënt te verwoorden? De kwaliteitsnorm brengt dit soort afwegingen in kaart aan de hand van een aantal praktische vragen.  Dit helpt verloskundigen om gepast en doelmatig met tolkeninzet om te gaan. Gebruik het beoordelingsschema uit het inhoudelijk kader ter ondersteuning van je afwegingen. Deze beslisboom komt overeen met die uit de kwaliteitsnorm. 

  Voor asielzoekers, Oekraïense ontheemden en ongeregistreerde bewoners van de Crisisnoodopvang (CNO) zijn afspraken gemaakt met de landelijke overheid. Die blijven nog steeds bestaan voor deze doelgroepen, naast de afspraken uit de nieuwe tolkenregeling. Voor andere onverzekerden, zoals mensen die illegaal in Nederland verblijven, is geen regeling afgesproken.  

  Voor een zwangere asielzoeker met een COA-zorgpas (met COA-nummer 9010...) 
  Je kunt gratis een tolk inschakelen met het nummer van de COA-zorgpas van de zorgvrager via bureau Acolad 020 380 81 82.   

  Voor een zwangere uit Oekraïne 
  Je kunt gratis een tolk Oekraïens of Russisch inschakelen via bureau Acolad 020 380 81 84.  

  Voor geregistreerde bewoners van de Crisisnoodopvang (CNO) (met COA-nummer 9010...) 
  Je kunt gratis een tolk inschakelen met het nummer van de COA-zorgpas van de zorgvrager via bureau Acolad 020 380 81 92. 

  Voor ongeregistreerde bewoners van de Crisisnoodopvang (CNO) (zonder COA-nummer)     
  Indien een bewoner geen COA nummer heeft, kunnen rekeningen voor een tolk direct bij het COA worden gefactureerd: 

  De factuur dient in Pdf-format te worden ge

  in één e-mail mogen meerdere facturen (meerdere Pdf-bestanden) aangeleverd  
  worden;  

  de factuur en de bijbehorende bijlage(n) mogen niet in verschillende Pdf-bestanden aangeleverd worden, maar samen in één Pdf-bestand;  

  • in één Pdf-bestand mogen niet meerdere facturen aangeleverd worden, m.a.w. één factuur per Pdf-bestand;  
  • het Pdf-bestand mag niet beveiligd zijn;  
  • er worden geen Xml-bestanden meegestuurd met de Pdf-bestanden (deze zorgen voor vertraging bij het inlezen van de Pdf-bestanden);  
  • de datum van aanlevering via factuur@coa.nl is gelijk aan de factuurdatum die het COA hanteert v.w.b. de betaaltermijn van 30 dagen;  
  • herinneringen, aanmaningen en kopie facturen dienen te worden gemaild naar fahelpdesk@coa.nl.  

  Indien digitaal aanleveren niet mogelijk is, kunnen facturen per post worden verstuurd aan:  
  Centraal Orgaan opvang asielzoekers  
  T.a.v. Financiële Administratie  
  Postbus 30203  
  2500 GE DEN HAAG  

  Op de factuur dienen de volgende referenties vermeld te worden:  

  • Projectcode: CBD/0091-22  
  • Betreft: CNO-locatie (naam vermelden)  
  • In specificatie bij de factuur vermelden: naam, geboortedatum, verstrekking, verstrekkingsdatum en de kosten.

  Vanaf 1 januari 2023 gaat de 2023-tariefbeschikking Verloskunde van de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) in. Nieuw in deze beschikking is het tarief voor de inzet van een talentolk. Dit betekent dat verloskundigen en kraamverzorgenden vanaf 2023 ook de kosten voor een tolk kunnen declareren voor alle mensen in Nederland waarbij een taalbarrière kwalitatief goede zorg in de weg staat.   

  De KNOV heeft een Q&A opgesteld waarin we uitleggen hoe dit precies in zijn werk gaat.   

  Kijk ook op onze website voor meer informatie. 

• Ondersteunend voorlichtingsmateriaal 

  Voor voorlichting en informatievoorziening aan asielzoekers en cliënten met beperkte gezondheidsvaardigheden bestaat de website Zanzu. De website bevat informatie en voorlichting overanticonceptie, zwangerschap, geboorte en de kraamperiode. De site en teksten zijn gerealiseerd door Rutgers WPF en Pharos. Alle teksten op de website zijn ook te beluisteren in veertien verschillende talen en te gebruiken door geboortezorgverleners.  

  De KNOV ontwikkelde in 2018 de voorlichtingsfilm 'Zwanger in Nederland'. De film is bedoeld om verloskundigen te ondersteunen bij de voorlichting van asielzoekers en statushouders. Ook is het filmpje te gebruiken in de voorlichting en begeleiding van laaggeletterden. In de voorlichtingsfilm wordt met animaties uitgelegd met welke disciplines een zwangere in Nederland te maken krijgt, zoals het verloop van consultgesprekken met de verloskundige en de ondersteuning van de kraamzorg. Daarnaast is in de film te zien welke afwegingen de zwangere voorafgaand aan de bevalling moet maken. De animatiefilm is voorgelegd aan laaggeletterden en statushouders.  

  De KNOV heeft naast ‘Zwanger in Nederland’ een reeks voorlichtingsfilms ontwikkeld. Verloskundigen kunnen de films gebruiken in de voorlichting tijdens het consult, zodat ze de inhoud direct kunnen toelichten aan de cliënt. De films zijn te vinden op deVerloskundige.nl. 

• Registratie etniciteiten 

  Het KNOV-protocol 'Classificering van etniciteiten in de verloskundige zorg' is ontwikkeld om de classificering van etniciteiten eenduidiger te maken tussen zorgverleners.