Plaatsingsdatum: 08 september 2021
Op deze pagina vind je de laatste updates over de adviezen rondom Vitamine K.
Op woensdag 1 september 2021 organiseerde de KNOV een webinar over het besluit Vitamine K-beleid aan te passen. (Alleen voor leden) Dit webinar ging in op het proces dat heeft geleid tot dit nieuwe beleid; wat houdt het beleid in en welke achtergrondinformatie is relevant?
Ook vind je hier het Implementatieplan Vitamine K-profylaxe voor zuigelingen, opgesteld door het RIVM.
-
Besluit over nieuw Vitamine K-beleid en implementatie
Op 10 juni 2021 heeft de staatsecretaris van VWS laten weten het advies van de Gezondheidsraad (2017) op te volgen om het huidige vitamine K-beleid aan te passen.
Voor alle pasgeborenen wordt het uitgangspunt een eenmalige intramusculaire toediening van vitamine K vlak na de geboorte. Indien ouders geen intramusculaire toediening wensen, is er een oraal alternatief. Dit orale alternatief is minder effectief dan intramusculaire toediening.
Gestreefd wordt om medio 2022 te starten met het nieuwe beleid. De Gezondheidsraad verwacht met het nieuwe beleid twee tot vijf gevallen van late vitamine K-bloedingen per jaar te voorkomen ten opzichte van het huidige toedieningsbeleid. Deze bloedingen treden op bij borstgevoede zuigelingen met een verstoorde vetopname (galgangatresie).
Nieuw beleid
In het nieuwe beleid is het uitgangspunt een eenmalige i.m. injectie met 1 mg vitamine K. Indien ouders hiervan afzien is het alternatief driemaal een orale dosis: bij geboorte, op dag 4-5 postpartum en bij week 4-5 postpartum. De herhaalde orale toediening is minder effectief dan intramusculaire toediening, maar effectiever dan het huidige beleid.
Implementatie
Voor implementatie van het nieuwe beleid vindt er gezamenlijke afstemming met verschillende (beroeps)organisaties plaats. Om tot implementatie te komen, moet er voorlichtingsmateriaal worden ontwikkeld, deskundigheidstraining plaats vinden en overgestapt worden naar een ander vitamine K-preparaat. Extra kosten ten aanzien van counseling, verstrekking en toediening van intramusculaire vitamine K, of ondersteuning bij de herhaalde orale toediening moeten afgestemd worden met de zorgverzekeraar. Daarnaast moet er een monitoringssysteem worden ingericht om de effectiviteit en therapietrouw te evalueren.
De KNOV gaat een ZonMw subsidie aanvraag doen om een implementatie project te kunnen starten.
Bronnen
RIVM - Plan voor invoering vitamine K-prik voor zuigelingen ligt klaar -
Vitamine K-profylaxe bij pasgeborenen
Op donderdag 18 juni vond overleg plaats met staatssecretaris Paul Blokhuis naar aanleiding van het RIVM rapport over toediening van vitamine K-profylaxe bij pasgeborenen. Daar waren alle relevante partijen, waaronder een patiëntenorganisatie, bij aanwezig. Dat was voor de KNOV heel belangrijk, omdat er door de RIVM geen raadpleging heeft plaatsgevonden onder ouders.
De staatssecretaris zal zeer waarschijnlijk, op basis van het enorm brede draagvlak onder de verschillende beroepsgroepen en belangenorganisaties, kiezen voor de beleidsoptie met een volledig IM-regiem, tenzij ouders bezwaar hebben en kiezen voor 3 x de orale dosis als alternatief voor de IM-injectie. Hiermee is de keuze gevallen op de meest effectieve en doelmatige aanpak uit het RIVM-rapport, dat gebaseerd is op gedegen wetenschappelijk onderzoek. Een eenvoudige en duidelijke beleidsvariant is in het belang van de ouders en geeft de minste verwarring, ook bij zorgverleners. Op verzoek van alle partijen wordt er expliciet geen onderscheid gemaakt tussen het type voeding, om zo de keuze van de ouders voor borst- of flesvoeding niet te beïnvloeden.
VWS zal het RIVM de opdracht geven zo spoedig mogelijk te starten met de uitvoeringstoets, waarbij weer alle relevante partijen betrokken zullen worden. De inbreng van de KNOV in deze implementatiefase zal betrekking hebben op het streven naar een tarief voor de extra kosten voor de counseling, de toediening en het materiaal. Daarnaast is scholing en cliënteninformatie heel belangrijk en zal de monitoring van het nieuwe beleid meegenomen worden, waarbij is aangegeven dat daarbij onderscheid gemaakt moet worden in de uitkomsten tussen IM en oraal.
Toelichting
Een deel van de zuigelingen blijkt de vitamine K-druppels, die zij nu krijgen volgens het huidige beleid, niet goed in het lichaam op te nemen. Ze zijn daardoor niet genoeg beschermd tegen de ernstige bloedingen door een vitamine K-tekort. Bij welke zuigelingen dit zo is, is bij de geboorte niet te bepalen. Daarom heeft de Gezondheidsraad in 2017 geadviseerd om vitamine K voor zuigelingen die borstvoeding of hypoallergene flesvoeding krijgen in een andere vorm te geven. En wel via een eenmalige injectie in de spier vlak na de geboorte. Op deze manier wordt vitamine K beter in het lichaam opgenomen. In buitenlandse studies zijn hier goede resultaten mee gehaald. Het ministerie van VWS heeft om aanvullende informatie gevraagd om een afgewogen besluit te kunnen nemen. Het RIVM heeft deze informatie over bijvoorbeeld kosten, de uitvoerbaarheid en draagvlak onder professionals bij elkaar gezet
-
Gezondheidsraad brengt Vitamine K advies uit (2017)
De Gezondheidsraad heeft op 11 april 2017 aan minister Schippers van VWS een advies aangeboden over toediening van vitamine K aan zuigelingen. Dit nieuwe advies is bedoeld om een kleine groep kinderen beter te beschermen tegen bloedingen zoals hersenbloedingen. Hier vind je het Achtergronddocument Aantal te voorkomen bloedingen door vitamine K-deficiëntie van de Gezondheidsraad.
-
Vitamine K advies (2011)
Vanaf maart 2011 is, conform het advies van de Gezondheidsraad, de dosering vitamine K voor pasgeboren baby’s verhoogd.
Dat houdt in dat:- alle kinderen direct na de geboorte 1 milligram (mg) vitamine K oraal krijgen toegediend;
- borstgevoede kinderen vanaf dag 8 tot en met 12 weken na de geboorte 150 microgram (mcg) vitamine K per dag oraal toegediend krijgen;
- wanneer de baby meer dan 500 ml kunstvoeding krijgt, gestopt mag worden met vitamine K.
De KNOV neemt het advies van de Gezondheidsraad voor vitamine K suppletie direct na de geboorte en voor baby’s die de eerste 12 weken uitsluitend borstvoeding krijgen, ongewijzigd over.
Voor baby’s die de eerste 12 weken gedeeltelijk borstvoeding en minder dan 500 ml kunstvoeding krijgen, adviseert de Gezondheidsraad om dagelijks 150 mcg vitamine K te geven. De KNOV geeft voor deze baby’s een ander advies dan de Gezondheidsraad. Hieronder wordt uitgelegd waarom de KNOV afwijkt van het advies van de Gezondheidsraad.Waarom een afwijkend advies voor kinderen die zowel borstvoeding als kunstvoeding krijgen?
De reden dat de KNOV een aangepast advies geeft voor kinderen die gedeeltelijk borstvoeding en kunstvoeding krijgen, is dat de KNOV vindt dat er onvoldoende wetenschappelijke onderbouwing is voor het advies van de Gezondheidsraad.
Aan kunstvoeding is namelijk al vitamine K toegevoegd, ongeveer 50-60 mcg per 500 ml. Deze hoeveelheid geeft volgens de Gezondheidsraad een goede bescherming en daarom mogen kinderen die meer dan 500 ml kunstvoeding per dag krijgen, stoppen met de vitamine K suppletie.
Wanneer het advies van de Gezondheidsraad gevolgd wordt, krijgen kinderen die minder dan 500 ml kunstvoeding krijgen, dagelijks zowel 150 mcg vitamine K uit suppletie én, afhankelijk van de hoeveelheid kunstvoeding, ook nog ongeveer 10-50 mcg vitamine K uit kunstvoeding. Zij krijgen dan dagelijks 150-200 mcg vitamine K.
Omdat het rapport van de Gezondheidsraad geen onderbouwing geeft voor deze hoge dosering, heeft de KNOV hier expliciet naar gevraagd. De reactie van het Voedingscentrum, die de adviezen van het Gezondheidsraadrapport implementeert, was dat een dergelijke dosering niet schadelijk is.Advies van het Voedingscentrum
Het Voedingscentrum bracht in 2012 een rapport uit over de implementatie van het advies over vitamine K suppletie van de Gezondheidsraad. Hierin staat dat de dosering vitamine K voor kinderen die gedeeltelijk borstvoeding krijgen, nog ter discussie staat en dat deze vraag in de implementatiefase wordt opgepakt. In de rapportage Consultatieronde vitamine D-suppletie (inclusief vitamine K) van mei 2011 is de kanttekening van de KNOV opgenomen.
Onduidelijk advies Voedingscentrum voor baby’s die minder dan 500 ml kunstvoeding krijgen
Sinds juli 2013 staat op de website van het Voedingscentrum dat baby’s die gedeeltelijk borst- en kunstvoeding krijgen wel extra vitamine K moeten gebruiken, maar er wordt geen dosering gegeven. Het is onduidelijk hoeveel vitamine K de ouder/zorgverlener dan extra moet geven.
KNOV-advies voor suppletie van vitamine K
Totdat er een onderbouwd advies komt voor de dosering vitamine K voor kinderen die gedeeltelijk borstvoeding krijgen, geeft de KNOV het volgende advies:
- direct na de geboorte krijgen alle kinderen 1 mg vitamine K oraal toegediend;
- vanaf dag 8 tot en met 12 weken na de geboorte krijgen borstgevoede kinderen 150 mcg vitamine K per dag oraal toegediend;
- baby’s, die zowel borstvoeding als kunstvoeding krijgen, krijgen dagelijks 2 druppels (50 mcg) vitamine K oraal toegediend t/m 12 weken of tot ze meer dan 500 ml kunstvoeding gebruiken;
- wanneer de baby meer dan 500 ml kunstvoeding krijgt, wordt gestopt met vitamine K.
- Onderzoeken