Vakkennis

Vanaf 16 december 2019 is de maternale kinkhoestvaccinatie opgenomen in het Rijksvaccinatieprogramma. Vrouwen kunnen vanaf 22 weken zwangerschap bij de JGZ terecht om de vaccinatie te halen. Na maternale kinkhoestvaccinatie is de overdracht van antistoffen van moeder naar kind zo goed, dat het kind gedurende de eerste 3 maanden na de geboorte goed beschermd is tegen kinkhoest. De kinkhoestvaccinatie voorkomt ook kinkhoest bij de moeder, zodat zij haar kind na de geboorte niet kan besmetten. 

• Wat wordt er van de verloskundige verwacht? 

  De rol van de verloskundig zorgverlener beperkt zich tot het attenderen van de zwangere op de Kinkhoestvaccinatie. De Jeugdgezondheidszorg (JGZ) is verantwoordelijk voor de counseling van de zwangere omtrent de vaccinatie en ook voor de uitvoering. Concreet houdt dit in dat de verloskundig hulpverlener de folder en een standaardbrief meegeeft aan haar cliënt. Deze folders en brieven kunnen besteld worden bij het RIVM. Er zijn ook posters voor in je praktijk beschikbaar. De folder is ook als .pdf in meerdere talen op de website van het RIVM te vinden. Eventueel kun je de zwangere wijzen op de informatie op de website van het RIVM. Hier kan ze ook vinden hoe en waar ze de afspraak kan maken. 

• Wanneer bespreek je de maternale kinkhoestvaccinatie met de cliënt? 

  Tijdens het consult voor of na de 20-wekenecho, tussen 14 en 22 weken AD. 
  De vaccinatie kan spoedig, na de termijn van 22 weken, in ieder geval na het maken van de 20-wekenecho, bij de JGZ Jeugdgezondheidszorg worden gegeven. Later geven is niet wenselijk, maar de vaccinatie kan tot het einde van de zwangerschap gegeven worden. Als de vaccinatie kort voor de bevalling is gegeven, is het kind mogelijk niet beschermd door overdracht van antistoffen, maar kan het kind geen kinkhoest krijgen van de moeder. Voor de opbouw van goede antistofconcentraties is minstens een periode van 2 weken nodig. Vaccinatie kort na de termijn van 22 weken is optimaal om ook prematuren maximaal te laten profiteren van de overdracht van antistoffen. 

  De kernboodschap tijdens je consult is: 

  • Door kinkhoestvaccinatie tijdens de zwangerschap kan kinkhoest bij het kind worden voorkomen. 
  • De vaccinatie is veilig voor moeder en kind. Als de vaccinatie op tijd is gegeven, kan het kind meestal een maand later beginnen met de vaccinatie en kan één DKTP-Hib-HepB-vaccinatie worden weggelaten. De vaccinatie is gratis. 
  • De vaccinatie wordt gegeven bij de JGZ. De zwangere moet zelf een afspraak maken op Rijksvaccinatieprogramma.nl/22wekenprik/afspraak-maken. Het consult bij de JGZ moet na het maken van de 20-wekenecho plaatsvinden, zo mogelijk kort na de termijn van 22 weken. 
  • Meer informatie staat in de folder en op de website. Of vraag de jeugdarts of jeugdverpleegkundige. 
• RVP-richtlijn Maternale kinkhoestvaccinatie 

  De RVP-richtlijn Maternale kinkhoestvaccinatie is opgenomen in de RVP-richtlijn Uitvoering Rijksvaccinatieprogramma als hoofdstuk 6. De richtlijn is vastgesteld in het Landelijk RVP Rijksvaccinatieprogramma Overleg (LRO) na afstemming met vertegenwoordigers van de beroepsverenigingen van jeugdgezondheidszorg, verloskundigen, verloskundig actieve huisartsen en gynaecologen (AJN, NCJ, KNOV, NHG Nederlands huisartsengenootschap en NVOG). De richtlijn ondersteunt de jeugdgezondheidszorg (JGZ Jeugdgezondheidszorg ) en de verloskundig zorgverleners (VKZ) bij de uitvoering van het maternale kinkhoestvaccinatieprogramma door beschrijving van taken, verantwoordelijkheden, processen en mogelijkheden voor ondersteuning in de uitvoering. De richtlijn is als .pdf te downloaden op de website van het RIVM.