Vakkennis

Als verloskundige informeer je zwangeren over verschillende echo-onderzoeken die mogelijk zijn tijdens de zwangerschap op het gebied van screening en diagnostiek. Een deel van de verloskundigen heeft zich bekwaamd in het verrichten van echografie. 

• Structureel Echoscopisch Onderzoek (SEO) en down-, edwards- en patausyndroom

  Ouders kunnen hun ongeboren kind laten onderzoeken op een aantal afwijkingen en aandoeningen. Ze kunnen kiezen voor prenatale screening door middel van de NIPT en het structureel echoscopisch onderzoek (SEO). 

  Het Draaiboek Prenatale screening beschrijft wat nodig is om de prenatale screening tijdens de zwangerschap effectief en binnen de kwalitatieve kaders te laten verlopen. Het draaiboek richt zich op alle professionals die betrokken zijn bij de prenatale zorg in het algemeen, en de prenatale screening door middel van de NIPT en het structureel echoscopisch onderzoek in het bijzonder. 

  Op de website van het RIVM wordt het hele proces van prenatale screening beschreven. 

  Structureel Echoscopisch Onderzoek

  Structureel Echoscopisch Onderzoek (SEO) wordt aangeboden rond de 13e én rond de 19e week van de zwangerschap. Hierbij wordt gescreend naar lichamelijke aandoeningen van de ongeborene.

  NIPT

  De NIPT (Niet Invasieve Prenatale Test) is een eerste trimester screening, waarbij bloed van de zwangere wordt afgenomen en onderzocht in een laboratorium. In het bloed van de zwangere zit ook erfelijk materiaal (DNA) van de placenta (moederkoek). Dit DNA is bijna altijd hetzelfde als dat van het kind. Het laboratorium kan zo onderzoeken of er aanwijzingen zijn van trisomie 21 (downsyndroom), trisomie 18 (edwardssyndroom) en trisomie 13 (patausyndroom).

• Vitaliteitsecho

  De vitaliteitsecho is een echoscopisch onderzoek dat plaatsvindt  voor de zwangerschapsduur van acht weken en vier dagen.  
  Zorgverzekeraars Nederland (ZN) vergoedt een standaard vitaliteitsecho voor alle zwangere vrouwen nog niet. Dit zou voorbijgaan aan de maatschappelijke verantwoordelijkheid van zinnige en zuinige zorg en transparantie in het declaratieverkeer. 
  In de verloskundigenpraktijk worden vitaliteitsecho’s door de verloskundige daarom meestal gratis aangeboden of door de cliënt uit eigen zak betaald. Een echo voor vitaliteit is pas verzekerde zorg als de verloskundige (of een andere zorgverlener) oordeelt dat de individuele vrouw daar een indicatie voor heeft. 
  In de handreiking ‘Indicaties Vitaliteitsecho’ staan de medische indicaties voor declaratie van een vroege of vitaliteitsecho in de verloskundigenpraktijk. 
  De handreiking is gebaseerd op nationale richtlijnen, standaarden en wetenschappelijke literatuur. De KNOV stelde de handreiking op in samenwerking met een werkgroep, bestaande uit praktiserende verloskundigen en echoscopisten.

  Deze tekst is nog niet geactualiseerd naar de laatste stand van zaken of laatste wetenschappelijke inzichten.

• Echografie bij plaatsing en nacontrole IUD

  De handreiking Echografie bij plaatsing en nacontrole intrauterine device is opgesteld op verzoek van het werkveld en geeft inzicht in de vraag of echografie een toegevoegde controlefunctie heeft na de plaatsing van een spiraal en bij de nacontrole. Het is een aanvulling op de NHG-Standaard Anticonceptie. 

  

  Dit project werd mede mogelijk gemaakt door Kwaliteitsgelden vanuit ZonMw.

• Niet-medische echoscopie: pretecho’s binnen de praktijk

  Wanneer een echo wordt uitgevoerd zonder medische indicatie, spreken we van een niet-medische echo, ook wel pretecho genoemd.  

  Bevoegd- en bekwaamheid echoscopie 

  Het uitvoeren van een abdominale echo valt niet onder de voorbehouden medische handelingen. In principe mag iedereen die zich hierin bekwaam acht deze handeling verrichten. Voor vaginale echo’s geldt echter wél dat dit een voorbehouden handeling is en daarom alleen door bevoegde zorgverleners mag worden uitgevoerd. 

  Bij medische echo’s, zoals een termijnecho of een structureel echoscopisch onderzoek (SEO), gelden specifieke kwaliteitseisen. Voor pretecho’s, zoals een 3D echo of een geslachtsbepaling, zijn deze kwaliteitseisen niet van toepassing. Desondanks blijft het belangrijk om als verloskundige verantwoorde en kwalitatieve zorg te leveren, ongeacht de aard van de echo. 

  Duidelijke communicatie met cliënten 

  Voor cliënten is het belangrijk om onderscheid te kunnen maken tussen een medische echo en een pretecho. Wanneer een pretecho wordt uitgevoerd door de eigen verloskundige, kan dit soms verwarrend zijn. Het is daarom essentieel om hier vooraf heldere informatie over te geven. 

  Hoewel er geen kwaliteitseisen gelden voor echo’s zonder medische indicatie, ben je als verloskundige verantwoordelijk voor het leveren van goede zorg. Bespreek vooraf met de cliënt: 

  • Het doel van de echo en dat het een niet-medische echo betreft. 
  • De vervolgstappen bij onverwachte bevindingen. 
  • Eventuele kosten (pretecho's worden niet vergoed door zorgverzekeraar). 

  Door deze punten duidelijk te bespreken, weet de cliënt wat te verwachten en waarborg je zorgvuldig de professionele verantwoordelijkheid.  

  Een pretecho is BTW-plichtig  

  Een pretecho, of een echo op eigen wens, wordt niet vergoed door de zorgverzekeraar en is volledig voor rekening van de cliënt. De kosten kunnen aan de cliënt worden doorberekend, maar mogen niet als medische handeling worden gedeclareerd. De inkomsten uit pretecho’s vallen niet onder de btw-vrijstelling voor medische handelingen en er dient dus btw over deze inkomsten te worden afgedragen.