Op 12 september heeft Minister Hugo de Jonge van VWS het programma Kansrijke Start gelanceerd. De gezondheid van een kind in de 'duizend dagen' voor, tijdens en na de geboorte blijkt een belangrijke voorspeller te zijn van problemen op latere leeftijd.
Met het actieprogramma wil dit kabinet investeren in een kansrijke start voor zoveel mogelijk kinderen. Verloskundigen spelen een cruciale rol in de eerste duizend dagen van een kind.
Ondersteuning en begeleiding nog voor de geboorte
"Nog steeds beginnen veel kinderen met een achterstand aan het leven door ongunstige sociale omstandigheden en gebrek aan bescherming", aldus VWS. De minister wil de Wet publieke gezondheid aanpassen, zodat kwetsbare ouders al voor de geboorte ondersteuning en begeleiding krijgen via de JGZ.
Nu is het wettelijk zo geregeld dat de jeugdgezondheidszorg pas wordt ingezet vanaf de geboorte. De KNOV is blij met het Actieprogramma en de rol van de JGZ in de fase voor de geboorte, maar roept de regering en de JGZ op daarbij ook de verbinding te zoeken met verloskundigen. Verloskundigen zijn bij uitstek in staat risicofactoren te signaleren en ouders en kinderen op het spoor naar een Kansrijke Start te zetten.
De KNOV en Kansrijke Start
We bouwen graag voort op de plannen van het Ministerie en gaan, samen met lokale partijen die rond zwangerschap en geboorte een rol spelen, aan de slag om meer kinderen een Kansrijke Start te geven. Verloskundigen hebben op dit vlak bepaald niet stil gezeten. In de handreiking 'Kwetsbare zwangeren' staat de samenwerking tussen verloskundigen en het psychosociale domein centraal. We zijn verheugd dat VWS expliciet naar deze handreiking verwijst bij het doorverwijzen van kwetsbare gezinnen. Verloskundigen kennen de (aanstaande) zwangere vaak al uit (een) eerdere zwangerschap(pen) en hebben daarom goed zicht op de psychosociale omgeving. De verloskundige is bij uitstek in staat de (aanstaande) kwetsbare zwangere te helpen gezonder de zwangerschap aan te gaan en eventuele risico's op huiselijk geweld te signaleren.
We zijn verheugd dat de 'perinatale atlas' die inzicht geeft in lokale, regionale en landelijke cijfers over de gezondheid rondom de geboorte, eind van dit jaar voor gemeenten beschikbaar komt. Ook de 'kwetsbaarheidsatlas' die de kwetsbaarheid van potentiële ouders in Nederlandse gemeenten analyseert en inzichtelijk maakt via lokale plattegronden, kan voor het werk van verloskundigen betekenis hebben. We zullen er bij VWS en gemeenten op aandringen deze cijfers ook voor verloskundigen beschikbaar te stellen.
We staan positief tegenover het plan van VWS om met ons en met opleidingsinstituten in gesprek te gaan om ervoor te zorgen dat verloskundigen zich al tijdens hun opleiding (inclusief bij- en nascholing) bewuster worden van medische en psyco-sociale risicofactoren. Het gaat daarbij niet alleen om kennis over, maar ook om vaardigheden om goed en tijdig risicofactoren te signaleren en hierop in te spelen.
Het belang van goede voorlichting
Voorlichting is belangrijk om kwetsbare gezinnen een steuntje in de rug te geven. Voor ouders die een kind verwachten heeft de KNOV bijvoorbeeld groepsbijeenkomsten ontwikkeld zoals CenteringPregnancy. We zijn blij dat VWS deze effectieve interventies noemt. Daarnaast is het belangrijk om toekomstige kwetsbare zwangeren te informeren. Uit een TNO- onderzoek kwam naar voren dat ROC-leerlingen een meer geïnformeerde keuze maken over gezond zwanger worden wanneer ze voorgelicht worden. De KNOV draagt hieraan bij door het project 'Een goed begin' en de website www.nietofwelzwanger.nl.
Hoe nu verder?
We zullen de parlementaire behandeling van het Actieprogramma de komende maanden voor u volgen en daar waar nodig onze inzichten delen met de politiek.