Vrijdag heeft de rechter uitspraak gedaan in het kort geding. De zwangere vrouw die een poliklinische bevalling in het Bravis-ziekenhuis met haar eigen verloskundige wilde afdwingen, is in het ongelijk gesteld.
Vooropgesteld gaat deze casus niet over integrale zorg, soortgelijke situaties doen zich in andere regio's ook voor. Het gaat erom dat de keuzevrijheid van de vrouw in het geding is. Vorige week heeft de KNOV naar aanleiding van deze casus een bericht op de website geplaatst dat uiteenlopende reacties teweeg bracht. Voor alle duidelijkheid: de KNOV staat voor de keuzevrijheid van de cliënt en cliëntgerichte zorg.
Wij hebben dit concreet gemaakt, samen met de NVOG, in de leidraad 'Verloskundige zorg buiten richtlijnen'. Daarin krijgen verloskundig zorgprofessionals concrete handvatten hoe om te gaan met verzoeken van zwangere vrouwen voor zorg die niet binnen de richtlijnen is geregeld. Met het stappenplan van de leidraad komt de verloskundig zorgverlener samen met de zwangere vrouw tot een zorgaanbod dat zoveel mogelijk aan haar wensen tegemoet komt én voldoende veilig is. Wij gaan ervan uit dat deze leidraad van de gezamenlijke beroepsgroepen in deze casus gehanteerd is.
Keuzevrijheid in de praktijk
De praktijk is echter weerbarstig. Bij het honoreren van keuzes van de cliënt speelt, mede de oordeelsvorming van de verloskundig professional, zelf een rol. Als zij of hij de verantwoordelijkheid, gezien de standaard van de beroepsgroep en op basis van eigen afwegingen rond bevoegd en bekwaam zijn, niet kan nemen zal een doorverwijzing volgen. Daar moet inspanning op staan om een cliënt geen zorg te ontzien en haar een gevoel te geven er niet alleen voor te staan. Natuurlijk moet dat zorgvuldig en in samenspraak gebeuren. Richtlijnen zijn het uitgangspunt, maar voor cliëntgerichte zorg kan daar vanaf geweken worden. Hiervoor pleit ook de Raad voor Volksgezondheid en Samenleving in hun rapport Context Based Medicine.
Voor de KNOV staat voorop dat intensieve samenwerking binnen de integrale zorg vele voordelen heeft. Hier streven we ook naar. Dat laat onverlet dat dit niet 'passende zorg' of de individuele keuze voor zorgverlener of plaats van bevalling mag beïnvloeden. Daarnaast kunnen er organisatorische vraagstukken spelen. Welke afspraken zijn er in uw regio gemaakt over de zorg? En wat met zwangere vrouwen met een vraag die hen en hun verloskundige buiten de regio brengt?
De leden van de KNOV-werkgroep Integrale zorg & bekostiging zijn daarover de afgelopen maanden intensief met verloskundigen in het hele land in gesprek geweest. Er zijn goede uitgangspunten te definiëren, onder meer rond keuzevrijheid en cliënt in de regie, maar de regionale verschillen in de concrete invulling zijn groot. We moeten hierover in gesprek. Samen met andere zorgaanbieders zijn we verantwoordelijk voor de organisatie van cliëntgerichte zorg, waarbij keuzevrijheid voorop staat.