Op 13 september 2023 promoveert verloskundige Yolentha Messemaker-Slootweg bij de afdeling Verloskunde van het Leids Universitair Medisch Centrum en de afdeling Translationele immunohematologie van Sanquin Research Amsterdam. Haar proefschrift 'Improving care for red blood cell alloimmunized pregnant women' gaat over mogelijkheden om de screening en monitoring van zwangere vrouwen met rode bloedcel (RBC) immunisatie te verbeteren. Met in het bijzonder aandacht voor zwangerschapservaringen van vrouwen met RBC-immunisatie en de kennis en kunde van zorgverleners omtrent preventie en detectie van RBC-immunisatie.
De openbare verdediging van haar proefschrift vindt plaats om 15:00 uur, in het academiegebouw van de Universiteit van Leiden. Het is mogelijk de ceremonie live en online bij te wonen. Download het proefschrift via https://www.publicatie-online.nl/publicaties/yolentha-slootweg wachtwoord (161579).
Aanleiding en bevindingen promotieonderzoek
Het idee voor een promotietraject ontstond tijdens het doen van de Master Midwifery Science 2010-2013. Voor haar Masterthesis deed Yolentha een evaluatiestudie naar de opbrengst van de tweede screening onder Rhc-negatieve vrouwen welke in 2011 werd toegevoegd aan het nationale programma preventie en screening naar infecties en erytrocytenimmunisatie. Gedurende het onderzoek en tijdens haar werk in het foetaal behandelcentrum sprak zij met en zorgde zij veel voor vrouwen die tijdens de zwangerschap te maken kregen met RBC-immunisatie. Zo ontstond het idee om zowel de screening en preventie kant als de sociale kant van dit probleem te onderzoeken.
Hieronder een aantal van de belangrijkste bevindingen:
- De belangrijkste risicofactoren voor een RhD immunisatie ondanks prenatale en postnatale toediening van anti-D is een gecompliceerde baring (sectio caesarea, hemorragie post partum >1000cc en manuele placentaverwijdering), perinatale sterfte en serotiniteit. Vrouwen zonder eerdere baring hadden relatief vaak een miskraam in de voorgeschiedenis (35% vs. 12,5%).
- De evaluatie van de screening naar RBC-immunisatie bij Rhc-negatieve zwangere vrouwen laat zien dat een eerdere zwangerschap (bevalling) de belangrijkste risicofactor is voor een laat ontdekte (27 weken) RBC-immunisatie. Jaarlijks wordt er één geval van ernstige hemolytische ziekte (noodzaak tot intra-uteriene transfusie) en 10 gevallen van matig ernstige hemolytische ziekte (noodzaak tot fototherapie) opgespoord.
- Bij een K(ell)-immunisatie is de belangrijkste stap in diagnostiek om het fenotype van de foetus vast te stellen. Wanneer de foetus K-pos is, heeft 50% van deze kinderen gedurende of na de zwangerschap een bloedtransfusie nodig.
- Op basis van de gevonden resultaten kunnen de laboratoriumtesten voor Kell, Duffy, Kidd en andere Rhesus-antistoffen (Rhc,C,e,E), duurzamer worden ingezet.
- Inmiddels is RBC-immunisatie in de zwangerschap zeldzaam in Nederland. Daardoor brengt dit de volgende uitdagingen met zich mee:
- De kennis en kunde van zorgverleners is onvoldoende om goede informatie te kunnen geven wanneer er sprake is van RBC-immunisatie.
- Zwangere vrouwen waarbij een RBC-immunisatie wordt gevonden ervaren dat de kennis onvoldoende is en worden hierdoor onzeker of zelfs angstig. Echter wanneer de zorgverlener eerlijk is over wat hij of zij wel en niet weet en informatie inwint of doorverwijst naar een expert, wordt dit ook als goed ervaren.
- Een nieuwe leidraad RBC-immunisatie (welke op dit moment geschreven wordt) zal de zorgverlener beter moeten ondersteunen in de verschillende stappen van het screening- en preventieprogramma.