De artsenfederatie KNMG heeft op 22 maart een open brief aangeboden waarin ruim 70 organisaties het kabinet vragen om alles op alles te zetten om te voorkomen dat mensen ziek worden door armoede. René Héman, voorzitter KNMG, en Martin Pragt, ervaringsdeskundige armoede en sociale uitsluiting, sprak met minister Schouten van Armoedebeleid en staatssecretaris Van Ooijen van Volksgezondheid over de inhoud van de brief. De KNOV heeft zich aangesloten bij dit initiatief en voorzitter Marieke Smith is een van de ondertekenaars.
foto: René Héman, voorzitter KNMG, staatssecretaris Maarten van Ooijen van Volksgezondheid, minister Carola Schouten van Armoedebeleid en Martin Pragt, ervaringsdeskundige armoede en sociale uitsluiting.
In de brief bepleiten ruim 70 partijen dat iedereen in Nederland een kans op een zo gezond mogelijk leven moet hebben. Een belangrijk punt uit de brief om dit te bereiken is het garanderen van ‘bestaanszekerheid’: De zekerheid van voldoende en voorspelbaar inkomen, de zekerheid van werk en van mee kunnen doen in de samenleving. Maar ook de zekerheid van een dak boven je hoofd in een geschikte en betaalbare woning, gezond eten en goed onderwijs.
Als mensen geen bestaanszekerheid hebben kunnen zij daar ziek van worden. KNOV-voorzitter Marieke Smith: “Verloskundigen zien de effecten en gevolgen van armoede in zwangerschap en jonge gezinnen. De verbetering van zorguitkomsten hangt samen met het verbeteren van financiële-en leefomstandigheden voor deze vrouwen. Daarom is het belangrijk dat we gezamenlijk werk maken van bestaanszekerheid en tegelijkertijd serieus blijven kijken naar goede bereikbaarheid en beschikbaarheid van zorg en preventie in de wijk, naar leefstijl en korte lijnen tussen het medische en sociaal domein.” Vanwege risico’s op zorgmijding en medicalisering pleit de KNOV ook al langer en samen met NVOG, Bo Geboortezorg en Patientenfederatie Nederland bijvoorbeeld voor het afschaffen van eigen bijdragen in de geboortezorg, en ook zoveel mogelijk het bieden van continuïteit van zorg met een vertrouwde professional als de verloskundige. Smith: “Beperkte financiële ruimte beperkt mensen vaak zelf in het beroep dat zij durven doen op zorg. Terwijl we juist weten dat meer tijd voor de verloskundige met de zwangere betere resultaten oplevert. Net als bij huisartsen zou bij verloskundigen de caseload omlaag moeten. Het is tijd om verder vooruit te kijken en breder te denken.”
Wat er besproken is met de bewindspersonen
Een belangrijk gesprekspunt met de minister van Armoedebeleid en de staatssecretaris van Volksgezondheid was dat we ons vooral moeten richten op leefomstandigheden en niet alleen op de gezondheidszorg. KNMG-voorzitter René Héman: ‘Veel medische klachten worden veroorzaakt door de omgeving van mensen: denk aan astma door luchtvervuiling, of slapeloosheid door schuldenproblematiek. De gezondheidsproblematiek kan niet geïsoleerd aangepakt worden. Om te voorkomen dat mensen ziek worden, is het van belang dat de gezondheid van de burger uitgangspunt is bij elk beleid: Health in all policies.’ Het gesprek met de minister en staatssecretaris is een goede eerste stap en krijgt zeker een vervolg.
Open brief
Vier punten uit de open brief, waarin de ondertekenaars het kabinet oproepen op om:
- In te zetten op structurele verbetering van de bestaanszekerheid van mensen en het recht hierop wettelijk te borgen. We hebben het dan over een stabiel en voldoende besteedbaar inkomen en de mogelijkheden tot gezond eten, onderwijs, gezond en veilig wonen en werken.
- Beleid te ontwikkelen met ervaringsdeskundigen. We moeten niet oordelen over de keuzes die mensen maken vanuit armoede, maar de vraag stellen waarom ze die keuze maken. Kijk lokaal wat er nodig is en ga gezamenlijk aan de slag in de wijk. Hiermee brengen we ook de menselijke maat terug en het zo nodige vertrouwen in de overheid.
- Mee te werken aan de structurele verbetering van de gezondheid van de burger en dit te borgen. Daarvoor moeten lange termijn gezondheidsdoelen wettelijk worden verankerd zodat de urgentie om deze doelen te bereiken breed wordt gevoeld en opgevolgd.
- Toezicht op naleving van deze doelen departement-onafhankelijk in te richten. Er zijn langdurige (dit gaat over decennia) en integrale oplossingen nodig, waarbij de kans op een gezond leven wordt verankerd in beleid op ieder niveau. De gezondheidsproblematiek kan niet geïsoleerd aangepakt worden. Om te voorkomen dat mensen ziek worden, is het van belang dat de gezondheid van de burger uitgangspunt is bij elk beleid: Health in all policies. Er moet een beoordeling worden gemaakt over wat de impact op de gezondheid van de burger is, ongeacht door welk departement of decentrale overheid het beleid wordt gemaakt.