De KNOV betreurt de opstelling van de zorgverzekeraars om eenzijdig te kiezen voor het BEN-register. Daarmee wordt een volumenorm voor de basisechoscopie geïntroduceerd met forse effecten voor de cliënt en de verloskundigen. Gesprekken met zorgverzekeraars hebben helaas weinig opgeleverd. Een geluid dat de KNOV ook hoort van leden die hun zorgverzekeraar hierover hebben gemaild.
Verloskundigen zijn trots op het werk dat ze doen en voeren al bijna vijftien jaar naar tevredenheid van de cliënt echo's uit. Als professionals zijn verloskundigen de eerste die de kwaliteit van zorg willen verbeteren. Maar de introductie van een volumenorm voor basisechoscopie heeft geen wetenschappelijke kwaliteitsonderbouwing. Het wordt eenzijdig door de inkopers met elkaar afgesproken en opgelegd. Zonder enig inzicht in wat dit precies betekent voor de cliënt en de verloskundige. Bovendien is de KNOV geen voorstander van volumenormen. We maken ons met onze leden zorgen over de ontwikkeling die met deze keuze voor een volumenorm voor basisechoscopie wordt doorgezet naar andere gebieden zoals de partus.
Boosheid
Bij veel verloskundigen heerst nu boosheid over de keuze van de zorgverzekeraars. Voor veel verloskundigen uit het land wordt het nu pas echt zichtbaar wat de gevolgen zijn voor henzelf, de praktijkvoering, de echocentra en het belangrijkste: voor onze zwangeren. Dat begrijpen en delen we! In de werkgroep echoscopie (KNOV en aantal leden) hebben we alle te verwachten problemen die voort zullen vloeien uit dit besluit uitgebreid besproken en dit heeft de KNOV neergelegd bij zowel de BEN als bij de zorgverzekeraars. De BEN geeft in deze gesprekken aan dat ze niet de verwachting hebben dat dit grote problemen zal opleveren. Omdat de BEN ook een groot voorstander is van het hanteren van volumenormen, hebben de zorgverzekeraars ervoor gekozen om een inschrijving in het echoregister van de BEN als contractvoorwaarde te zien.
De KNOV legt zich daar niet bij neer en wil voorkomen dat de volumenormen in de toekomst doorgevoerd zullen worden op andere thema’s in de verloskunde. We hebben elkaar daarbij nodig en daarmee willen we verdeeldheid voorkomen. Daarom ondernemen we een aantal acties die we hieronder toelichten.
Duiding van de toezichthouder gevraagd
Op 9 september 2021 hebben we een brief gestuurd aan de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) met de vraag of zij als toezichthouder haar oordeel wil vellen over het inkoopbeleid van de vier grote zorgverzekeraars (CZ, Menzis, VGZ en Zilveren Kruis) ten aanzien van basisechoscopie. De NZa houdt toezicht op thema's als marktmacht en zorgplicht. De brief vind je onderaan dit bericht. Gegeven dat het contracteerproces loopt tot 1 november 2021, hebben we de NZa gevraagd voor het verstrijken van deze datum met een reactie te komen.
Expliciet hebben we de NZa onder andere gewezen op de volgende punten:
- We zien dat deze zorgverzekeraars kiezen voor een volumenorm voor basisechoscopie die op geen enkele wijze onderbouwd is en waarbij volledig voorbij wordt gegaan aan het oordeel van de beroepsgroep en experts. We vinden het daarbij niet terecht dat deze norm alleen geldt voor de eerste lijn en niet op de tweede en derde lijn van toepassing is.
- We wijzen de NZa erop dat binnen hun normpraktijk van 106 zorgeenheden, geen enkele verloskundige kan voldoen aan de eisen van de BEN. Daarmee maakt de zorgverzekeraar de facto het bieden van echoscopie onmogelijk voor een gemiddelde praktijk. Terwijl deze verloskundigen wel bevoegd en bekwaam zijn.
- We wijzen de NZa erop dat dit effecten gaat hebben op de toegankelijkheid van de zorg, met name in die regio's waar de toegankelijkheid sinds jaar en dag al onder druk staat. Dat cliënten fors meer moeten reizen voor basisechoscopie. En we vragen expliciet of zorgverzekeraars hier nog voldoen aan de zorgplicht.
Ook cliëntenorganisaties beraden zich op actie
Daarnaast heeft de KNOV contact gelegd met de vertegenwoordigers van cliëntenorganisaties, via de Geboortebeweging. Zij zijn zich nu aan het beraden op acties. Ze doen dit op eigen initiatief. Ze laten ons weten dat ze verbaasd zijn over deze gang van zaken, omdat er met geen enkele cliëntenorganisatie is overlegd. Ze geven ook aan dat het voor hen niet uitmaakt wie de kwaliteit bewaakt, maar ze vinden het wel belangrijk dat dezelfde normen gelden voor alle professionals die in de geboortezorg echo's maken. Ook laten ze ons weten dat deze normen in hun ogen dusdanig hoog zijn dat het invloed gaat hebben op de bereikbaarheid van de zorg. En dat vinden ze niet wenselijk.
Oproep: deel je voorbeelden van het effect van deze norm met BEN, de zorgverzekeraar en KNOV
De KNOV maakt zich grote zorgen over de overgang naar het BEN-register. Wat we nu kunnen doen is inzichtelijk maken, met praktijkvoorbeelden uit het land, dat deze norm niet werkt. We willen deze voorbeelden verzamelen en ervoor zorgen dat we ze nog voor de contracteringsperiode van 2022 in beeld hebben en kunnen delen met de zorgverzekeraars. We hebben hiervoor jullie hulp nodig!
Ook roepen we je op om verzoeken om ondersteuning bij de implementatie van de echonorm van de BEN in praktijkvoering/organisatie individueel (en niet gegroepeerd) te melden bij BEN als je daar bent ingeschreven. De BEN heeft immers deze norm opgenomen in haar kwaliteitssysteem en is daarmee ook het aanspreekpunt voor zorgverzekeraars en geregistreerden als het gaat om kwaliteit en haalbaarheid in het land. Een kopie van je bericht ontvangen we graag als KNOV via het meldpunt dat we hiervoor hebben ingericht.
Blik op de toekomst: Visie op kwaliteit bijna gereed
Als KNOV leggen we ons niet neer bij deze ontwikkeling. We willen voorkomen dat de volumenormen in de toekomst eenzijdig doorgevoerd zullen worden op andere thema’s in de verloskunde. Begin 2021 zijn we als KNOV daarom gestart met een werkgroep bestaande uit een aantal leden om een visie op de kwaliteit van de verloskundige zorg op te stellen. Deze is in concept gereed en wordt dit najaar met de leden besproken. De beroepsgroep kan voorstellen van overheden, stakeholders en zorgverzekeraars in het vervolg toetsen aan zo’n visie, en als voorstellen daar niet aan voldoen terzijde schuiven.
Denk na over contractering en bespreek dit in je regio
Het is aan iedere praktijk zelf om te bepalen of en wanneer ze het contract zelf ondertekenen. Tegelijkertijd is dit juist het moment om met de zorgverzekeraars van gedachten te wisselen over de contractering. Ook merkt de ACM op dat de mededingingsregels ruimte bieden voor zorgaanbieders om samen te werken op kwaliteit. Samenwerken in de eerstelijnszorg | ACM.nl Denk daarbij aan grotere afstanden en verminderde toegankelijkheid met name in regio’s waar de toegankelijkheid al onder druk staat. Of aan thema’s die rechtstreeks de zorg raken waarvoor een verloskundige bevoegd en bekwaam is en de aangewezen persoon om de kwaliteit te borgen in haar relatie tot de cliënt. Met het oog daarop raden we verloskundigen aan om in de regio te spreken over de effecten op de kwaliteit van deze eenzijdig opgelegde maatregel. En daarover in gesprek te gaan met of in een brief kenbaar te maken aan de desbetreffende zorgverzekeraar(s). Houd hierbij rekening dat het niet is toegestaan om met elkaar afspraken te maken over het al dan niet tekenen van een contract. Maar het is wel mogelijk om in samenwerking de kwaliteit voor de cliënt te verbeteren, daar waar zorgverzekeraars gezamenlijk afspraken maken die deze kwaliteit voor onze cliënten aantast.
Tot slot
Vanuit het bureau en met de werkgroep echoscopie hebben we afgelopen jaar hard gewerkt om het tij rondom de echonorm te keren. Vooralsnog is dat nog niet gelukt. We realiseren ons dat de tijd dringt en dat de contracteringsperiode nu gaande is en dat jullie willen weten wat je kunt of moet doen. Aan de eerder uitgebrachte factsheet hebben we op jullie verzoek een stukje toegevoegd over de juridische aspecten van het inschrijven in een kwaliteitsregister voor basisechoscopie. De nieuwste versie van deze factsheet vind je onderaan dit nieuwsbericht.
Mocht je meer willen weten over het verlopen proces en onze communicatie naar de leden daarover dan verwijzen we graag naar de volgende berichten:
12 maart 2021 Ontwikkelingen kwaliteitsregister basisechoscopie
20 april 2021 Stand van zaken ontwikkelingen kwaliteitsregister basisechoscopie (brief aan Zorgverzekeraars)
6 mei 2021 KNOV verbaasd over overgangsregeling BEN
19 mei 2021 Ontwikkelingen echoregister stagneren; BEN komt afspraken niet na
3 juni 2021 Update ontwikkelingen samenwerking met BEN
7 juni 2021 Teamsvergadering voor leden die bijgepraat wilden worden over de ontwikkelingen. Ongeveer 40 mensen hadden zich aangemeld, ongeveer 20-25 waren aanwezig.
14 juli 2021 De vier grote zorgverzekeraars kiezen per 1-1-2022 voor BEN-register (factsheets KNOV en BEN)
De berichten van 12 maart en 14 juli zijn ook persoonlijk gemaild naar alle geregistreerden in het kwaliteitsregisterbasisechoscopie van de KNOV.
- Factsheet: Hoe verder met kwaliteitsregister basisechoscopie KNOV richting 2022 (350 KB)
- Brief aan NZa over Contractering basisechoscopie en kwaliteitsregisters - 9 september 2021 (312 KB)